بهرام(پادشاه ساسانی)
بهرام، نام شش تن از پادشاهان ساسانی.
بهرام اول، (حک271-274م) پسر شاپور اول. در دوره او موبدان زردشتی به ویژه کرتیر یا کردیر، [Kardēr]قدرت فراوانی یافتند تا آنجا که موفق به دستگیری و اعدام مانی شدند[۱]. پس از وی، پسرش بهرام دوم (حک274-293م) در زمانی که کرتیر در اوج قدرت بود، و برادرانش هرمز و نرسی با او مخالفت میکردند به پادشاهی رسید[۲]. رومیها در این اوضاع آشفته بخشی از بینالنهرین و ارمنستان را تصرف کردند[۳].پس از این، پادشاهی بهرام سوم که از حمایت کرتیر برخوردار بود چهارماه بیشتر دوام نیافت (293م) که نرسی او را سرنگون کرد[۴].
بهرام چهارم (388-399م) پسر شاپور دوم* ذوالاکتاف، از آنجا که در زمان برادرش شاپور سوم حکمران کرمان بود به کرمانشاه (پادشاه کرمان) ملقب شد[۵]. در زمان او ارمنستان میان ایران و روم تقسیم شد، دولت روم نیز به دو بخش شرقی (بیزانس) [Byzantine]و روم غربی تقسیم شد[۶].
بهرام پنجم (حک420-438م) پسر یزدگرد اول (399-420م) با شکست دادن یکی از بزرگان مدعی پادشاهی به نام خسرو، بر تخت نشت، اگر چه هیاطله (هپتالیان)[Hephtalites] را در شمال شرقی ایران، شکست داد، اما در جنگ؛ بیزانس موفقیتی نداشت. مسیحیان ایرانی در زمان او برای گریز از تعقیب و آزار دولت، کلیسای خود را از کلیسای بیزانس جدا کردند[۷]. بهرام پنجم ملقب به بهرام گور [ Gor]در ادب فارسی به شکار گور مشهور است و داستان زندگی او در منظومه هفتپیکر نظامی انعکاس یافته است[۸].
بهرام ششم یا چوبین [Čobin(chobin)](حک590-591م) از خاندان مهران، سردار هرمز چهارم (حک579-590م) بود که در برابر مهاجمان هپتالی جنگید اما از آنجا که از رومیان شکست خورد، هرمز او را خلع کرد و او نیز شورش کرد. با کشته شدن هرمز به دست بزرگان ساسانی، خسروپرویز (590-628) به تخت رسید اما از مقابل بهرام چوبین برای استمداد از رومیان گریخت. بهرام در مقابل سپاهیان رومشرقی (بیزانس) شکست خورد و روانه ترکستان (شمال شرق ایران) شد و در آنجا به تحریک خسروپرویز کشته شد[۹].[۱۰]
نیز نگاه کنید به
مآخذ
- ↑ ويدنگرن، گئو. ماني و تعليمات او. ترجمة نزهت اصفهاني، 1355، ص58-52.
- ↑ تفضلي، احمد. «كرتير و اتحاد دين و دولت در دورة ساساني» در يكي قطره باران. تهران: 1370، نشر نو، ص737-721.
- ↑ لوكونين. تمدن ايران ساساني. ترجمة عنايتالله رضا، تهران: 1372، علمي و فرهنگي، ص186.
- ↑ Klima. O . "Bahram III" in Encyclopaedia Iranica, vol 3, p517
- ↑ Klima. O . "Bahram IV" in Encyclopaedia Iranica, vol 3, p518
- ↑ Morony, "sasanids", " in Encyclopaedia of Islam, vol 9. p. 75.
- ↑ كريستنسن، آرتور. ايران درزمان ساسانيان. ترجمة غلامرضا رشيدياسمي، تهران: 1378، صداي معاصر، ص204.
- ↑ Hanaway, w. l. "Bahram Gor in Persian legend and literature" in Encyclopaedia Iranica, vol 3. p 519.
- ↑ نظامي گنجوي، جمالالدين ابومحمد. هفتپيكر. به كوشش حسينپژمان بختياري، تهران: 1344، ابنسينا.
- ↑ براي آگاهي بيشتر: كريستنسن، آرتور. داستان بهرام چوبين. ترجمة منيژه احدزادگان آهني، تهران: 1383، طهوري.
منبع اصلی
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی (1398). دانشنامه ایران. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشارات بین المللی الهدی،
نویسنده مقاله
حسین شیخ