تاریخ بیهقی
تاریخ بیهقی، کتابی تاریخی به زبان فارسی نوشته ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی (385- 470ق/ 995- 1077م). تاریخ بیهقی یا تاریخ مسعودی بخشی از کتاب مفصلی است که با نامهای دیگری مانند "جامعالتواریخ"، "جامع فی تاریخ سبکتگین"[۱] و ... نیز در منابع تاریخی به آن اشاره شده[۲] که در 32 فصل[۳] به 42 سال سلطنت غزنویان پرداخته و از آن کتاب از نیمه مجلد پنجم تا مجلد دهم که تا 432ق/ 1040م را در بر میگیرد، باقیمانده است. از این رو به دوران مسعود غزنوی و «ذکر خوارزم» میپردازد و تألیف آن از 448ق/ 1056م آغاز شده است[۴].
واقعیت پژوهی، دقت و باریک بینی، قدرت استنباط، تحلیل علل و وقایع، معرفی منابع و روایات، نقل اسناد مهم، اشاره به آداب، رسوم و جشنها و بیان نکتههای اخلاقی از ویژگیهای تاریخ نگاری[۵] و تسلط بر زبانهای فارسی و عربی، به کار بردن نثر فارسی دلپذیر با استفاده از قواعد صرفی و نحوی[۶] و در عین حال بیان برخی گزارشها در حد داستانهای جانسوزانه (مانند ذکر بر دار کردن حسنک وزیر) [۷] از ویژگیهای ادبی تاریخ بیهقی است. نسخههای خطی فراوان در کتابخانههای جهان نشانه توجه به آن است و از زمان نخستین چاپ آن (کلکته 1862م/ 1279ق) تاکنون چاپهای متعددی در ایران توسط سیداحمد ادیب پیشاوری، سعید نفیسی، علیاکبر فیاض و خلیل خطیبرهبر از این کتاب ارائه شده است و ترجمه انگلیسی آن توسط باسورث [Basworth]در دست انتشار است[۸].
نیز نگاه کنید به
مآخذ
- ↑ نفیسی، سعید. در پیرامون تاریخ بیهقی. تهران: فروغی، 1342، ج1، ص5.
- ↑ مصطفویسبزواری، رضا. «تاریخ بیهقی» در دانشنامه جهان اسلام. تهران: بنیاد دایرهالمعارف اسلامی، 1380، ج6، ص212.
- ↑ ابوالحسن علی بن زید بیهقی. تاریخ بیهق. تصحیح احمد بهمنیار، تهران: فروغی، 1345، ص20.
- ↑ برای آگاهی بیشتر← بیهقی، محمد بن حسین. تاریخ بیهقی. تصحیح علیاکبر فیاض، تهران: ایرانشهر، 1351، تصحیح سعید نفیسی، تهران: سنایی، 1350.
- ↑ یوسفی، غلامحسین. یادداشتهایی در زمینه فرهنگ و تاریخ. تهران: 1371، ص161- 165.
- ↑ بهار، محمدتقی ملکالشعراءبهار. سبکشناسی. تهران: 1355، ج2، ص67.
- ↑ فرشیدور، خسرو. «بعضی قواعد دستوری تاریخ بیهقی»، در یادنامه ابوالفضل بیهقی (مجموعه سخنرانیهای بزرگداشت ابوالفضل بیهقی). مشهد: دانشگاه فردوسی، 1349، ص516.
- ↑ باسورث، کلیفورد ادموند. «تاریخ بیهقی، معرفی متن و مشکلات ترجمه»، در نامواره دکتر محمود افشار. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، 1380، ص6.
منبع اصلی
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی (1398). دانشنامه ایران. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشارات بین المللی الهدی،
نویسنده مقاله
حسین باستانی راد