ایران باستان
ایران باستان، كتابی سه جلدی در تاریخ ایران از «ازمنه قدیم» تا پایان دوره پارتیان نوشته حسن پیرنیا (مشیرالدوله) 1291ق/ 1874م- 1314ش. پیرنیا كتابهای ایران باستانی (1306ش) و داستانهای ایران قدیم (1307) را به شیوه تاریخنگاری جدید نوشته بود و از ایرانباستانی گزیدهای با عنوان ایران قدیم تهیه كرد كه در مدارس تدریس میشد[۱]. او به پیشنهاد كمیسیون معارف برای تدوین تاریخ كامل ایران نوشتن بخش پیش از اسلام را بر عهده گرفت و بخشهایی از آن را با نام ایران باستان منتشر كرد اما با مرگ وی این طرح ناتمام ماند[۲]. در تدوین این كتاب از ترجمه منابع مورخان غربی، آثار به دست آمده از كاوشهای باستانشناسی كه از 1306ش گسترش یافته بودند، و تحلیل دادههای تاریخی در مشورت با كسانی چون سعید نفیسی[۳]، عباس اقبال آشتیانی و سیدحسن تقیزاده استفاده شده است.
ایران باستان نمایان كننده دیدگاه میهن دوستی پیرنیا توأم با اجتناب از تعصب در تاریخنگاری یكسویه برای بیان واقعیتهای تاریخ ایران باستان در برابر دیدگاه مورخان اروپایی است. این كتاب در شرایطی تألیف شد كه باستانگرایی تقویت شده بود. پیرنیا با برخورداری از آثار كسانی چون میرزا آقاخان كرمانی و دیگران در شیوه تاریخ نگاری جدید ایران (← تاریخنگاری ایران) تأثیر فراوان داشت[۴]. ایران باستان در 3 جلد به بیان تاریخ مشرق قدیم، تاریخ بابل، آشور، عیلام، مادها،* پارسها و سلسله هخامنشیان، مقدونیه و اسكندر، سلوكیان و پارتیان میپردازد كه در هر دوره اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی با ضبط دقیق اعلام بیان شده است. این كتاب نخستین بار در 1315ش و از آن پس در قطعهای مختلف به چاپهای مكرر رسیده است[۵].
نیز نگاه کنید به
مآخذ
- ↑ زرينكوب، عبدالحسين. حكايت همچنان باقي. تهران: سخن، 1376، ص275.
- ↑ باستانيپاريزي، محمدابراهيم. تلاش آزادي. تهران: نوين، 1356، ص532.
- ↑ پيرنيا (مشيرالدوله)، حسن. ايران باستان. تهران: دنياي كتاب، 1366، مقدمه ترجمه احوال از محمدابراهيم باستاني پاريزي، ج1، ص138.
- ↑ اميني، محمدمهدي. «پيرنيا، حسن» در دانشنامة جهان اسلام. تهران: بنياد دايرةالمعارف اسلامي، 1379، ج5، ص923.
- ↑ براي آگاهي بيشتر← پيرنيا، ايران باستان.3 ج.
منبع اصلی
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی (1398). دانشنامه ایران. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشارات بین المللی الهدی،
نویسنده مقاله
حسن باستانی راد