ساواک
ساواک، (سازمان اطلاعات و امنیت کشور)، سازمان مسئول امنیت و اطلاعات و حفظ و حراست از سلطنت در دوره محمدرضا شاه پهلوی*. ساواک در 1336 تحت نظارت و راهنمایی سازمانهای جاسوسی ـ نظامی امریکایی سیا [SIA]و موساد[MOSSAD] اسرائیل برای حراست از روند استبدادی حکومت پهلوی پس از کودتای 28 مرداد 1332ش که با برچیدن حکومت ملی دکتر محمد مصدق همراه بود، تشکیل شد و تیمور بختیار به ریاست آن رسید[۱]. این سازمان دارای سه بخش بود: 1. ادارات کل: شامل 9 اداره با وظایف رهبری، کنترل عملیات، ارتباط با مأموران سیا و موساد، کسب اطلاعات در خارج از کشور، حفظ امنیت داخلی، جمعآوری اطلاعات داخلی و خارجی و تجزیه و تحلیل انها، کنترل اتباع خارجی، سفارتخانههای خارجه، تجسس در اراء و فعالیتهای شخصیتها، اسناد و گذرنامهها. 2. ساواک تهران. 3. ساواک شهرستانها[۲][۳].
در بهمن 1350ش ساواک کمیته ضد خرابکاری را به همراه شهربانی برای مبارزه با مخالفتهای رو به گسترش تشکیل داد و از 1356 اقدامات سرکوبگرایانه ان شدت گرفت[۴]. پس از پیروزی انقلاب اسلامی* ارتشبد نصیری، سپهبد ناصر مقدم و تنی چند از مقامهای عالی رتبه این سازمان در دادگاه انقلاب اسلامی محاکمه و اعدام شدند[۵].
نیز نگاه کنید به
مآخذ
- ↑ پهلوی، اشرف. دو چهره در آیینه. ترجمه هرمز عبداللهی، تهران: کتاب روز، 1380، ص270- 271.
- ↑ کنفدراسیون جهانی تحصیل و دانشجویان ایرانی، پارهای از اسناد ساواک. تهران: کنفدارسیون تحصیل و دانشجویان ایرانی، 1355، ص11 – 12.
- ↑ نجاریراد، تقی. ساواک و نقش ان در تحولات داخلی رژیم پهلوی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1378، ص203-221.
- ↑ دلانوا، کریستین. ساواک. ترجمه عبدالحسین نیکگهر، تهران: طرح نو، 1378، ص25- 251.
- ↑ فردوست، حسین. ظهور و سقوط سلطنت پهلوی. تهران: انتشارات روزنامه اطلاعات، 1370، ص424- 429.
منبع اصلی
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی (1398). دانشنامه ایران. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشارات بین المللی الهدی،
نویسنده مقاله
اکبر قاسمی