پارسیان 2
پارسیان، قومی ایرانی با مذهب زردشتی و از مهاجران ایران به هند در سده 2 قمری.
با فتح ایران به دست مسلمانان 21ق / 642م. برخی از مزدیسنان از دژ سنجان در خواف نیشابور برای «پاسداری از دین نیاکان خود»[۱] به هرمز و از راه دریایی خلیج فارس به گجرات هند رفتند و به پارسیان شهرت یافتند[۲]. بعدها شاعری بهدین به نام قباد نوساری[Navsari] این واقعه را در قصه سنجان ( ؟ ق / 1600م) به زبان حماسی آورد. از آنجا که پارسیان در انجام برخی آداب دینی تردید داشتند با زرتشتیان ایران مکاتبه کردند. اکبر شاه گورکانی که به گفت و گوی ادیان علاقهمند بود راه را بر آنان هموار ساخت[۳].
اگر چه پارسیان در سده یازدهم قمری برابر میلادی به همکاری با استعمارگران پرتغالی و انگلیسی به ویژه در بمبئی پرداختند اما در سده دوازدهم برابر میلادی در سازندگی بمبئی تأثیر فراوان گذاردند که بنای اسکله، کارخانه نختابی و تشکیل نخستین نهاد پارسیان از اقدامات آنان بود[۴]. پارسیان در قرار گرفتن هند در مسیر انقلاب صنعتی و ورود مدرنیسم به آن کشور و تبدیل کردن هند به نیروی اقتصادی و صنعتی تأثیرگذار بودند. اگر چه پارسیان در آغاز سده بیستم میلادی رهبری جامعه زردشتیان را عهدهدار بودند اما با استقلال هند و پاکستان اهمیت اقتصادی و نفوذ سیاسی آنان افول کرد و به اروپا، آمریکایشمالی و استرالیا مهاجرت کردند. پارسیان با توانایی مالی که دارند در مطالعات ایرانشناسی، انتشار متون اوستایی و پهلوی، کمک به کرسیهای ایرانپژوهی و تأسیس آنها کوشا هستند[۵].
مجاورت طولانی پارسیان با هندوان باعث شد که در یکدیگر تأثیراتی بگذارند، نهضت آذرکیوان که دیانت زردشتی را با ریاضت هندی، عقاید نو افلاطونی، یهودی، مسیحی، مانوی و اسلام درآمیخت و مذهبی نو معروف به آئین آذر کیوان بنیان نهاد گونهای از این تأثیر و تأثر پارسیان در هند است[۶]. مهمترین نهاد رسمی پارسیان پنجایت[Pandjait] (انجمن پنج نفره) در بمبئی است که رسیدگی به مسائل پارسیان از وظایف آن است. انجمنهای دیگری در اروپا و آمریکایشمالی نیز وجود دارد، اما تقسیم شدن پارسیان به دو فرقه شاهنشاهی و قدیمی بر اثر اختلاف بر سر تقویم که از اواسط سده 12ق/18م روی داد[۷] در تأسیسچنین انجمنهایی تأثیرگذار بوده است. مهمترین جشن پارسیان به مانند سایز زردشتیان جشن نوروز است و جشنهای دیگر ایرانی را نیز با شکوه تمام برگزار میکنند. پارسیان اکنون در اروپا، آمریکا، پاکستان، شیخنشینهای خلیجفارس، آفریقا پراکندهاند اما پایگاه اصلی آنان بمبئی در هند میباشند و با زردشتیان ایران روابط خود را قطع نکردند.
نیز نگاه کنید به
مآخذ
- ↑ زرین کوب، عبدالحسین. «فتح ایران به دست اعراب و پیآمد آن»، تاریخ ایران دانشگاه کمبریج. به کوشش ر. ن. فرای، ترجمه حسن انوشه. تهران: 1363، امیرکبیر، ج4، ص34.
- ↑ Hinnells. J. R. "persis", Encyclopedia of Islamn, Vol 5, p 273.
- ↑ بویس، مری. زردشتیان. ترجمه عسگر بهرامی، تهران: 1381، ققنوس، ص209-205.
- ↑ منفرد، افسانه. «پارسیان»، دانشنامه جهان اسلام. تهران: 1379، بنیاد دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، ج5، ص391.
- ↑ آبادیان، فرهاد. «سهم پارسیان هند در نگهداری فرهنگ ایران»، مجله هنر و مردم. سال 16، شماره 181، آبان 1356، ص59.
- ↑ مجتبایی، فتحالله. «آذرکیوان»، دایرهالمعارف بزرگ اسلامی. تهران: 1369، بنیاد دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، ج1، ص259-247.
- ↑ اوشیدری، جهانگیر. دانشنامه مزدیسنا. تهران: 1371، نشر مرکز، ص370.
منبع اصلی
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی (1398). دانشنامه ایران. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشارات بین المللی الهدی،
نویسنده مقاله
حسن شیخ