محمد علی شاه
محمدعلی شاه، ششمین پادشاه سلسله قاجار (حک1324-1327ق)، محمدعلی میرزا پسر و ولیعهد مظفرالدین شاه و نوه دختری (امخاقان) امیرکبیر[۱]، در زمان ولیعهدی حکومت آذربایجان را داشت و از همان زمان که به پادشاهی نشست، مخالفت خود را با مشروطهخواهان آغاز کرد[۲]. در تاجگذاری از نمایندگان دعوت کرد و در اثر فشار مردم، بازاریان و روحانیان نجف مجبور به امضاء متمم قانون اساسی شد. اتابک امینالسلطان* را به جای میرزا نصرالله خان مشیرالدوله* به صدارت گمارد و پس از کشته شدن وی ناصرالملک* را مأمور تشکیل کابینه کرد. اختلافاتی که میان مشروطهخواهان و طرفداران مشروطه بروز کرد[۳] او را نیز در مسیر مخالفت جدی با مجلس قرار داد. هر چند نسبت به وفاداری به مشروطیت سوگند یاد کرده بود[۴] که در نهایت منجر به دستور او مبنی بر به توپ بستن مجلس شورای ملی توسط فرماندهان روسی نیروی قزاق (← بریگاد قزاق) شد[۵].
پیامد آن، قیام همگانی در سراسر ایران علیه محمدعلیشاه بود که با قیام تبریز آغاز شد[۶] و به دنبال آن نیروهای محلی از گیلان، اصفهان و بختیاری به تهران آمده پس از فتح تهران (24 جمادیالآخر 1327ق) محمدعلیشاه را از سلطنت خلع و احمد میرزا را به جای او به سلطنت گذاشتند. محمدعلیشاه به روسیه متواری شد و اقدامات بعدی او در حمله به تهران برای به دست گرفتن سلطنت نتیجه نداد[۷].
نیز نگاه کنید به
مآخذ
- ↑ کسروی، احمد. تاریخ هجده ساله آذربایجان. تهران: 1355، امیرکبیر، ص25-20.
- ↑ دولتآبادی، یحیی. حیات یحیی. تهران: 1362، عطایی، ج2. ص99.
- ↑ شمیم، علیاصغر. ایران در دوره سلطنت قاجار. تهران: 1378، مدبر، ص466.
- ↑ مشکور، محمدجواد. تاریخ ایران زمین. تهران: 1372، اشراقی، ص370.
- ↑ آوری، پیتر. تاریخ معاصر ایران. ترجمه محمد رفیعیمهرآبادی، تهران: 1373، عطایی، ص252.
- ↑ کسروی، احمد. تاریخ مشروطه ایران. تهران: 1363، امیرکبیر، ص577.
- ↑ فوران، جان. مقاومت شکننده. ترجمه احمد تدین، تهران: 1378، رسا، ص264.
منبع اصلی
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مرکز مطالعات راهبردی روابط فرهنگی (1398). دانشنامه ایران. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشارات بین المللی الهدی،
نویسنده مقاله
کورش صالحی